هگمتانه یا همدان، به معنی «جایِ بههمآمدگان»، «جای گردآمدگان» پایتخت مادها، پایتخت تابستانی هخامنشیان بود.
هگمتانه (پایتخت مادها)
یونانیان هگمتانه را اِکباتان میخواندند. این شهر کهن، نخستین پایتخت ایران بوده و به همراه آتن در یونان و رم در ایتالیا، از معدود شهرهای باستانی جهان است که همچنان زنده و مهم ماندهاست. هرودوت این شهر را ساخته دیاکو دانسته و گفتهاست که هفت دیوار داشته که هر کدام به رنگ یکی از سیارهها بودهاند. بنیانگذاری ماد را سال ۷۰۸ پیش از میلاد به مرکزیت هگمتانه ذکر میکنند. از جمله ویژگیهای شهر باستانی هگمتانه، معماری و طرح و نقشه منظم این شهر بوده، که در بین آثار باستانی به دست آمده کمسابقه است. آثار کشف شده حاکی از وجود یک شبکهٔ منظم و پیشرفتهٔ آبرسانی در شهر حکومتی مادها و پارتها است.